Dieta przy zapaleniu trzustki: co można, a czego nie można robić

Dieta przy zapaleniu trzustki jest równie ważna jak i leki. To właśnie ona wspomaga pracę trzustki i pozwala uniknąć zaostrzeń.

Odżywianie przy zapaleniu trzustki: zasady

Zapalenie trzustki, jest niebezpieczną chorobą, ponieważ szybko przechodzi w stan przewlekły. Przejadanie się, tłuste, smażone, pikantne potrawy oraz alkohol przyczyniają się do rozwoju choroby. Czasami przyczyną mogą być zaburzenia hormonalne, predyspozycje genetyczne lub infekcje. Choroba ta występuje częściej u osób w średnim i starszym wieku.

Lista zasad powinna być ściśle przestrzegana przez pacjenta:

• Tłuszcze i węglowodany należy spożywać z rozwagą, nie przekraczając zalecanych ilości.
• Całkowicie zmienić sposób odżywiania. Jadłospisy przy zapaleniu trzustki całkowicie wykluczają potrawy smażone, marynaty, konserwy, wędzonki, gruboziarnisty błonnik. Dieta wzbogacona jest o witaminy i substancje lipotropowe, które zapobiegają odkładaniu się nadmiaru tłuszczu w wątrobie. Jedzenie powinno być gotowane na parze lub duszone.
• Jedzenie należy rozdrobnić za pomocą blendera lub przetrzeć przez sito, spożywać tylko wtedy, gdy jest umiarkowanie ciepłe, nieco powyżej temperatury ciała.
• Wprowadź reżim i trzymaj się odstępów między posiłkami. Odżywianie jest bardzo ważne przy zapaleniu trzustki. Należy jeść w małych porcjach, ale często (5 lub 6 razy dziennie). Najlepsza przerwa to 3 godziny. Dzięki temu trawienie jest znacznie łatwiejsze..
• Podczas jedzenia należy dokładnie przeżuwać wszystkie pokarmy. Nie powinno być pośpiechu.
• Zaleca się unikanie spożywania dwóch rodzajów białka jednocześnie – np. mięsa i jajek.

Bardzo odradza się również popijanie posiłków. Lepiej jest pić wodę lub napoje ziołowe między posiłkami.

Dozwolone produkty spożywcze

Konieczność ciągłego kontrolowania diety i długa lista ograniczeń może mieć zły wpływ na stan psychiczny pacjenta. Nie należy jednak sądzić, że dieta przy zapaleniu trzustki składa się z niesmacznych i monotonnych potraw. Nawet przy tej chorobie możliwe jest stosowanie smacznej i urozmaiconej diety.

Dieta przy zapaleniu trzustki może obejmować następujące grupy produktów:

• Sałatki i puree z warzyw – buraki, ziemniaki, marchewka, cukinia, patison, seler, fasolka szparagowa, kalafior.
• Chude mięso (zazwyczaj wołowina, królik, kurczak), ale tylko w postaci gotowanej. Można również przygotować kotlety i klopsiki.
• Zupy warzywne i barszcz. Kremowe zupy są szczególnie dobre.
• Ryby gotowane – morszczuk, szczupak, sandacz. Najlepiej przyrządzać go w formie kotletów lub sufletów.
• Sery.
• Drobny makaron w małych ilościach.
• Kaszy roztarte – najlepiej pół włókniste. Można jeść grykę, płatki owsiane, kaszę mannę i ryż.
• Pieczywo – tylko wczorajsze pszenne, można jeść grzanki, czasami herbatniki.
• Puddingi, suflety, zapiekanki.
• Niskotłuszczowe lub odtłuszczone produkty mleczne. Nie zaleca się picia mleka, jedynie odrobinę dodawać do kaszek lub innych potraw.
• Jajka przepiórcze lub kurze gotowane na parze. Można przygotować omlet na parze.
• Jabłka (nie kwaśne), banany, borówki, truskawki w formie puree i w niewielkiej ilości. Można je również wykorzystać do produkcji kisieli, musów i galaretek.
• Z tłuszczów, ograniczone ilości masła i roślinnych olejów rafinowanych.
• Trochę słodyczy – miód (ale w małych ilościach).

Dieta przy zapaleniu trzustki dopuszcza stosowanie słabo parzonej herbaty, niewielkich ilości soku z marchwi lub truskawkowego, niesłodzonego wywaru z suszonych owoców róży. Warto pić niegazowaną wodę mineralną, ale na zalecenie lekarza.

Zabronione produkty spożywcze

Dieta przy chorobie trzustki wymaga całkowitego wykluczenia następujących grup produktów:

• Świeże pieczywo, muffiny, smażone ciasta, pierogi, pizze, kruche ciasto.
• Kaszy –  jaglana, jęczmienna, orkiszowa, kukurydziana.
• Tłuste mięso (wieprzowina, jagnięcina, kaczka), produkty uboczne, kiełbasy, konserwy, wędzonki.
• Tłuste, solone, konserwowane ryby, owoce morza.
• Zupy z mięsem, grzybowa, rosół rybny, mleczna.
• Sosy, przyprawy.
• Jajka smażone i ugotowane na twardo.
• Z tłuszczów – margaryna, smalec, tłuszcz zwierzęcy.
• Warzywa – kapusta biała, rzodkiewka, szpinak, papryka, bakłażan, cebula, ogórki, pomidory, szczaw, rzepa.
• Owoce i jagody – wszystkie owoce cytrusowe, kwaśne jabłka, winogrona, figi, daktyle, granaty.
• Słodycze – czekolada, ciasta, lody, cukierki, babeczki.
• Alkohol, mocna herbata lub kawa, soki cytrusowe, a także sok jabłkowy, sok z granatów, sok z winogron, sok z moreli.

Jeśli nie wyeliminujesz takich produktów ze swojej diety i pozwolisz sobie na swobodę, możesz łatwo doprowadzić do ponownego zapalenia i cierpieć przez długi okres na ból, wzdęcia, odbijania, wymioty i biegunki. Niewydolny, zapalny gruczoł po prostu nie poradzi sobie z obciążeniem. Dojdzie do zwężenia kanalików i zastoju soku, co spowoduje, że narząd zacznie trawić sam siebie.

Dieta przy zapaleniu trzustki: menu

Porcje powinny być małe, aby maksymalnie ułatwić trawienie. Potrawy można zamieniać i łączyć. Przykładowe menu na cały dzień wygląda następująco:

• Śniadanie – Kasza mleczna (gryczana lub ryżowa), słaba herbata z mlekiem, kawałek suchego chleba.
• Przekąska – pieczone jabłko.
• Obiad – zupa warzywna, trochę tłuczonych ziemniaków z kotletem rybnym na parze, kisiel.
• Podwieczorek – zapiekanka twarogowa.
• Kolacja – sałatka z warzyw, gotowane mięso, kompot z suszonych owoców.

Przekąski mogą być różne – kisiel owocowy, puree z gotowanych jabłek, szklanka kefiru, galaretka na bazie ksylitolu (bez cukru), porcja niskotłuszczowego twarożku.

Zalecenia te dotyczą jednak tylko przewlekłego przebiegu choroby. W przypadku zaostrzenia, dieta jest zupełnie inna.

Dieta przy ostrym zapaleniu trzustki

Jeśli dojdzie do ataku, lepiej jest pościć przez kilka pierwszych dni. W takich przypadkach pacjent jest przyjmowany do szpitala, gdzie jest monitorowany przez lekarzy. Można pić małymi łykami niegazowaną wodę mineralną. Następnie należy przestrzegać następujących zaleceń żywieniowych:

• W 6-7 dniu dozwolone są zupy śluzowe, przecierane kaszki mleczne w postaci płynnej, przeciery warzywne. Można pić kisiel z soków owocowych, słabe herbaty, wodę mineralną, napar z dzikiej róży.
• Przez kolejne 3 dni do jadłospisu można stopniowo dodawać mięso i ryby, omlet z białek na parze, twaróg, pieczone jabłka. Należy ograniczyć spożycie soli.
• Od drugiego tygodnia można stopniowo włączać inne pokarmy oraz zwiększać objętość i kaloryczność diety.

Pokarm powinien być jak najbardziej mechanicznie, termicznie i chemicznie oszczędny. Należy jednak dążyć do uzyskania fizjologicznej normy białka.

Dieta przy ostrym zapaleniu trzustki powinna znormalizować stan i doprowadzić do trwałej remisji. Jeśli człowiek bierze tylko leki przepisane przez lekarza, a nie ogranicza swojej diety, to nic to nie da. Niewłaściwe jedzenie będzie stale wywoływać stany zapalne.

Żywienie przy ostrym zapaleniu trzustki powinno dać maksymalny odpoczynek temu narządu, przyczynić się do zmniejszenia sekrecji żołądka i trzustki oraz stworzyć warunki oszczędzające jelita i żołądek.

Głównym celem diety przy przewlekłym zapaleniu trzustki jest nie wywoływanie nawrotu choroby. Przestrzeganie zasad gotowania i spożywania posiłków zmniejszy obciążenie żołądka i ułatwi funkcjonowanie trzustki. W przewlekłym przebiegu choroby niezbędne jest stosowanie diety przez całe życie.